Spiralna teoria wiedzy i jej rola w budowaniu głębokiego zrozumienia różnych zagadnień

By Bartek Czekała | Nauka i przyswajanie wiedzy

Spiralna teoria wiedzy, czyli dlaczego głębokie zrozumienie zajmuje dużo czasu

Czy zdarzyło Ci się kiedykolwiek po zetknięciu z danym konceptem pomyśleć, że jest on zbyt trudny i za nic w świecie go nie zrozumiesz? Jasna sprawa — kto nie miał takich doświadczeń? Co ciekawe, często przecież okazywało się, że zaledwie po paru miesiącach, przy ponownym kontakcie z tym samym konceptem, wydawał Ci się on łatwy. Ba, w międzyczasie nawet nie ślęczałeś specjalnie nad daną dziedziną wiedzy.

Arcyciekawym wyjaśnieniem tego zjawiska jest tzw. spiralna teoria wiedzy. Pokazuje ona, w jaki sposób czas ułatwia przyswajanie oraz rozumienie trudnych pojęć.

Wyjaśnijmy sobie co chodzi w tej teorii.


Czym jest spiralna teoria wiedzy?


Często napotykając nowe zagadnienie, możesz go początkowo nie zrozumieć lub w ogóle nie zwrócić na nie uwagi, uznając, że nie jest istotne. Następnie, po pewnym czasie, ponownie napotykasz ten sam pomysł. i wtedy krzyczysz: „Eureka!”.

„Jak mogłem tego wcześniej nie zrozumieć ?! Przecież to było takie proste!”

Jak to możliwe, że wcześniej nie rozumiałeś danego zagadnienia lub uważałeś je za nieistotne?


Co mało szokujące, możesz za to winić swoją wcześniejszą wiedzę. 

Osobiście lubię obrazować rozumienie danego tematu przy pomocy liczb. Wyobraź sobie, że aby zrozumieć zagadnienie X z zadowalającą głębią, potrzebujesz 20 faktów. Jeśli w momencie zderzenia się z nim, w głowie posiadasz jedynie parę wymaganych informacji, to nie będziesz w stanie przebić się intelektualnie przez ten temat. Jest to moment, w którym poddajesz się i tracisz zainteresowanie danym zagadnieniem.

W międzyczasie, jak każdy szanujący się student życia, czytasz różne artykuły, wertujesz książki, aż ponownie natykasz się na demona przeszłości, którym jest temat X.

Tym razem nie masz żadnych kłopotów z jego zrozumieniem. Powodem jest to, że zanim ponownie napotkałeś ten koncept, uzyskałeś już dziesiątki, a nawet setki innych faktów, które pomogły Ci zrozumieć to pojęcie.

Pamiętaj, że wiele dziedzin się wzajemnie ze sobą przeplata. Tym samym zjawisko ten jest w stanie wystąpić nawet jeśli umyślnie omijałeś jedną z nich, przykładowo matematykę, a skupiałeś się bardziej na przedmiotach humanistycznych (lub  na odwrót).

Przeczytaj więcej: Klątwa chomiczego kołowrotka wiedzy – czym jest i jak ją przełamać.


Programy Spaced Repetition Software a Spiralna Teoria Wiedzy


Photo by nitin pariyar on Unsplash

W jednym z poprzednich artykułów omawiałem szczegółowo, dlaczego programy Spaced Repetition Software (przykładowo ANKI) są najlepszym sposobem powtarzania informacji. Skupiłem się w głównie na zalecie tego typu oprogramowania, jaką jest optymalizacja powtórek.

Kolejnym powodem, dla którego nie da się pobić Spaced Repetition Software przestarzałymi metodami nauki jest to, że programy te tworzą sztuczne środowisko, w którym jesteś zmuszony zderzać się z danym konceptem wielokrotnie.

Nie ma tu miejsca na przypadkowość i naiwne liczenie, że może jeszcze kiedyś napotkasz to zagadnienie.

Rzeczy, które wcześniej mogły ujść Twojej uwadze są regularnie prezentowane poprzez algorytm. Pozwala Ci to na ciągłe konfrontowanie starej wiedzy z nowymi faktami i wzorcami.


Spiralna Teoria Wiedzy a dostrzeganie niuansów


Drugą konsekwencją tej teorii jest dostrzeganie niuansów. Dla amatorów z dowolnej dziedziny, dwa obiekty lub substancje, które początkowo wydają się bardzo podobne, a nawet nierozróżnialne, ostatecznie stają się rozpoznawalne poprzez wielokrotny kontakt z nimi.

Wytłumaczeniem tego zjawiska jest fakt, że pierwszy kontakt oznacza często zalew informacji. Twój mózg nie jest w stanie nadążyć za przetwarzaniem wszystkich bodźców, które do niego docierają. Wielokrotny kontakt z danym zagadnieniem lub przedmiotem pomaga złagodzić ten natłok. Tym samym, każde kolejna ekspozycja pomaga dostrzec nowe szczegóły.

Oto przykłady powyższego:

(1) Degustacja wina


Wiele osób, które nie ma doświadczenia w piciu wina (patrz — ja) uważa, że wszystkie czerwone wina smakują tak samo. Dopiero po upływie czasu i nabyciu odpowiedniej wiedzy, okazuje się, że są one w stanie rozróżniać różne odmiany czerwonego wina, takie jak Claret czy Burgundy, po samym zapachu.

To samo tyczy się oczywiście innych alkoholi, jak choćby piwo czy whiskey.

(2)  Frytki oraz Cola


Mimo że jest to niepokojące, wiele amerykańskich dzieci jest w stanie bezbłędnie rozróżnić smak Pepsi i Coca-
Col, czy też frytek podawanych w McDonald's od frytek w Burger King 

​(3) Diamenty


Innym świetnym przykładem są znawcy kamieni szlachetnych oraz wykształceni jubilerzy. Są oni w stanie odróżniać diamenty o subtelnie innym kolorze lub jakości. 


Spiralna Teoria Wiedzy — Podsumowanie


Bardzo często możemy nie być w stanie zrozumieć danego konceptu od razu. Powinien być to jednak dla Ciebie sygnał, nie do odwrotu, lecz potrzeby dalszego zgłębienia tematu, aby przyswoić sobie brakujące fakty. Możesz oczywiście próbować dokonać tego w tradycyjny sposób, czyli odbijają się od jednej książki do drugiej. 

Dużo łatwiej jednak będzie osiągnąć ten cel, jeśli będziesz używać do nauki programów typu ANKI. Wykreowane przez nie sztuczne środowisko nauki wymusi na Tobie wielokrotny kontakt z kłopotliwą informacją. Dzięki temu, zrozumienie danego konceptu będzie tylko kwestią czasu.


SKOŃCZYŁEŚ (-AŚ) CZYTAĆ? CZAS NA NAUKĘ!

 

Czytanie artykułów online to świetny sposób na poszerzenie wiedzy. Smutne jest jednak to, że po zaledwie 1 dniu od ich przeczytania zapominamy większość napotkanych informacji.

Moją misją jest zmienić ten stan rzeczy. Stworzyłem ponad 11 fiszek, aby ułatwić Ci przyswojenie informacji z tego artykułu. Wystarczy pobrać program ANKI i voila — możesz zacząć naukę!


  • Zosia pisze:

    Chętnie przeczytałabym jak stosujesz tą metodę osobiście, ułatwiłoby mi to wyobrażenie na co zwracasz uwagę tworząc fiszki :).

  • Tom pisze:

    Za mało mięsa a za dużo ziemniaków – lepiej się czyta jak piszesz dłuższe artykuły 😛

  • >