Strategie i rady poliglotów – dlaczego powinieneś patrzeć na nie ze sceptycyzmem

By Bartek Czekała | Języki obce

Jedną z kategorii emaili jaką regularnie dostaje jest: "X zrobił Y, co o tym myślisz?" (lub różne wariacje tej wiadomości).

X jest zazwyczaj poliglotą lub Youtuberem, który co dopiero zrealizował jakąś językową misję, gdzie Y często jest krótkim okresem czasu. Najczęściej, to czego oczekuje ode mnie czytelnik jest, aby powiedzieć mu, że jest to możliwe, ponieważ on też chce się uczyć tak szybko. Rozumiem to - cała ta idea brzmi dosyć ekscytująco. Skoro chcesz nauczyć się języka dużo szybciej, czemu w takim razie nie powinieneś wykorzystać porad lub strategii poliglotów?

Odpowiedź jest prosta: krytyczne myślenie. Nie jesteś nimi i zależnie od Twoich umiejętności i podłoża językowego, może być niemożliwe, żebyś nawet zbliżył się do ich wyników. Jest cała, długa lista znaków ostrzegawczych, na które powinieneś zwrócić uwagę, zanim zdecydujesz się naśladować strategie poliglotów. I nie - nie jestem wcale ponad tymi zasadami. Zastosuj je również do moich rad.

Czas na zderzenie z rzeczywistością!


STRATEGIE I RADY POLIGLOTÓW - DLACZEGO POWINIENEŚ PATRZEĆ NA NIE ZE SCEPTYCYZMEM?

Mam to lekkie przeświadczenie, że czasami ludzie, którzy udzielają rad językowych i ci, którzy ich słuchają, są trochę oderwani od rzeczywistości.

W racjonalnym świecie, jeśli ktoś zdecydowałby się zacząć trenować boks dwa razy w tygodniu, na początku wybrałby kilka prostych form treningu. Trochę rozciągania, podstawowe ciosy, praca nóg — coś w tym stylu.

Sugestia, że "Mordo, Pudzianowski robi fajne treningi, spróbujmy zrobić to samo!" byłaby przywitana z politowaniem. Ludzie wiedzieliby, że taki rodzaj rutyny treningowej by ich wykończył i nie byłby zbyt efektywny na tym poziomie.

Mimo to ludzie w dziedzinie języków wierzą w ten pomysł, że jakakolwiek strategia językowa jest możliwa do przełożenia na nich. Mogę Cię zapewnić, że tak nie jest. Co więcej, bardzo często mogą bardziej zaszkodzić twojemu postępowi w nauce i motywacji niż pomóc.

Tu masz kilka aspektów, które warto wziąć pod uwagę.


1. ODWRÓCONA EKSPERTYZA

Efekt odwrócenia ekspertyzy występuje, kiedy strategia, która jest efektywna dla nowicjuszy jest nieefektywna albo nawet szkodzi produktywności bardziej doświadczonych uczniów.

Jeśli popatrzysz na to z innej strony, bardziej zaawansowane osoby uczą się więcej z zadań z wysoką zmiennością niż z takich z niską, demonstrując efekt zmienności. Natomiast, mniej doświadczeni uczniowie uczą się z zadań o niskiej niżeli wysokiej zmienności, pokazując odwrócony efekt zmienności.

Zmienność znaczy brak spójności lub stałych schematów w zadaniu danemu uczniowi.

To oznacza, że poczatkujący uczą się najlepiej, kiedy:

  • nie ma wielu zadań
  • zadania są łatwe i przewidywalne.

Jeśli skomplikujesz ich plan nauki, nigdy nie zobaczą progresu lub będzie on postępował ekstremalnie wolno.

Możesz nazwać mnie pragmatycznym, ale nie chciałbym nauczyć się mojego pierwszego języka do poziomu B2 kończąc 70 lat.

Nie będę ukrywać, że pełne uznania kiwnięcia głową pielęgniarki opróżniającej mój nocnik mnóstwo by dla mnie znaczyło, ale myślę, że daruję sobie to podejście.


CO JEST PRZYKŁADEM SZALONEGO PLANU NAUKI DLA POCZĄTKUJĄCYCH?

Założę się, że widziałeś lub zrobiłeś to kiedyś - większość z nas tak miała. Bardzo często, kiedy masz 45 minut na naukę dziennie, usłyszysz takie zalecenia:
  • 15 min czytania
  • 10 min słuchania
  • 10 min mówienia
  • 10 pisania

Wygląda to tak lub jak inna wersja tego szaleństwa.

Credit: Klaus Vedfelt Getty Images

To co ja polecam przez większość czasu początkującym w moim kursie Vocabulary Labs to:

  • ucz się słówek w ANKI
  • naucz się podstawowej gramatyki
  • skonsoliduj tą wiedzę przy pomocy strategii aktywizacyjnych

Kiedy już nauczą się wystarczająco słów, zaczynają uczyć się na bardziej zaawansowanym poziomie, co wymaga dużo więcej nauki pasywnej. Wcale nie zaskakuje mnie, że ludzie, którzy nie umieli nauczyć się języka przez 10 lat, w cudowny sposób zaczynają robić progres jak szaleni.


RADY POLIGLOTÓW - CZYTANIE VS. SŁUCHANIE

Odwrócona ekspertyza również działa w efektywności czytania vs. słuchania. Poniżej jest świetny fragment z ostatnio przeprowadzonego badania:

"Początkujący uczniowie zyskali z podejścia gdzie ćwiczono słuchanie i czytanie; bardziej doświadczeni
potrafili wyciągnąć benefity tylko z czytania.
"

2. PEWNOŚĆ MOŻE BYĆ MYLĄCA

Pierwszą rzeczą jaką powinieneś wziąć pod uwagę jest, że wszyscy pragniemy poczucia pewności. Nikt nie chce słuchać ludzi, którzy brzmią niepewnie. Wszystko to zaczyna się w młodym wieku.

Badacze odkryli, że dzieci między czwartym i piątym rokiem życia, nie tylko preferują naukę od osób, które wyglądają na pewne siebie, ale także potrafią wyczuć jak dobrze pewność tej osoby pasuje do ich wiedzy (koncept zwany 'kalibracją') i unikają nauki nowych informacji od osób, które mają historię bycia zbyt pewnymi siebie. - ScienceDaily

Mówiąc inaczej, czasami nie przykładamy uwagi do tego, co ktoś mówi tak jak do tego, jak przekonywujący jest mówiąc to. Jednakże, nie mylmy pewności siebie (lub wieku) z dobrą radą.

Nigdy nie przeceniaj jak łatwowierni potrafimy być. Kiedy to piszę, prawdopodobnie grupa ludzi w internecie kupuje jakiś kurs, o tym jak wyleczyć raka poprzez lewatywy z banana, tylko dlatego, że gościu sprzedający je wygląda i brzmi jak Gandalf.

Do licha, sam kupiłbym taki kurs, gdyby taki dżentelmen wystarczająco obniżył swój głos!


3. EKSPERCI SĄ NOTORYCZNIE ŹLI  W TŁUMACZENIU CZEMU ROBIĄ PEWNE RZECZY.

Poniżej znajduje się świetny fragment z książki Malcolma Glandwella, "Blink: The power of Thinking Without Thinking".

"Z każdego badania jakie przeprowadziliśmy na najlepszych graczach, nie znaleźliśmy nawet jednego,
który był spójny w wiedzy i tłumaczeniu tego co robi," mówi Braden
"Dają różne odpowiedzi w innym czasie, lub ich odpowiedzi nie mają sensu."

Jedną z rzeczy, które robi Braden, jest na przykład nagrywanie topowych tenisistów i digitalizowanie ich ruchów, rozbijając je na coraz mniejsze kawałki, dzięki czemu wie dokładnie, o ile stopni Pete Sampras obraca ramię podczas backhandu.

Tak dokładnie powinieneś zwalczać to problematyczne zjawisko - nie opieraj się na opiniach, śledź dane. Bez tego, nasze tłumaczenie czemu coś się stało może być mocno wypaczone przez inne czynniki


4. OSIĄGNIĘCIE DANEGO POZIOMU W JAKIEJŚ UMIEJĘTNOŚCI ≠ WYDAJNOŚĆ

iStock

Kocham podejście Tima Ferrisa do rozbijania złożonych umiejętności na czynniki pierwsze. Jedna z jego strategii wymagała znalezienia outsiderów w danej dyscyplinie - ludzi, którzy nie powinni być dobrzy w czymś (szczególnie w sportach), ale wyróżnili się mimo wszystkich przeciwności.


Ten model umożliwi Ci wycięcie całego potencjalnego szumu i wyeliminowanie zmiennych, które mogą źle wpłynąć na Twoje wnioski.

Na przykład, miałem mnóstwo dyskusji ze studentami filologii, którzy twierdzili, że sposób w jaki są uczeni na uniwersytetach jest bez zarzutu. Za każdym razem musiałem wskazywać, że przez 5 lat spędzają 40 godzin w tygodniu na nauce ich docelowego języka. Nic dziwnego, że potrafią osiągnąć poziom C1 lub C2 po tylu godzinach nauki! Osobiście, byłbym bardziej zainteresowany dowiedzeniem się jak ktoś, z podobną wiedzą co ja, zrobił to w rok.

To samo tyczy się wielu ludzi, którzy urodzili się i wychowali w wielojęzykowej rodzinie lub państwie. Świetnie, że zdobyli taką wiedzę, ale prawdopodobnie nie są najlepszymi osobami do dawania rad na temat tego jak uczyć się języków.


5. EFEKT ZNIEKSZTAŁCENIA PRZEZ WCZEŚNIEJ JUŻ POSIADANĄ WIEDZĘ.

Wiedza, którą posiadaliśmy przed podjęciem się nauki, jest zmienną, która nigdy nie jest brana pod uwagę przez uczniów.

Większość znaczących teorii nauki uznaje, że baza wiedzy, którą uczeń posiadał przed podjęciem się nauki, jest najważniejszą zmienną, która wpływa na nasze zdolności zdobywania informacji.

Bardzo dobrze dowiedzione jest, że wiedza z danej dziedziny ułatwia przypominanie sobie informacji z tej domeny. Na przykład, Spilich, Vesonder, Chiesi, i Voss (1979) odkryli, że po słuchaniu opisu zmyślonej gry w bejsbol, uczestnicy znający się na tym sporcie przypomnieli sobie więcej akcji z gry i innych związanych z tym informacji, ale mniej nieznaczących informacji niż ci, którzy gorzej się na tym znali.

Podobnie, po słuchaniu krótkich winiet z gry, uczestnicy z większą wiedzą na temat bejsbolu mieli lepszą zdolność do wychwycenia zmian w opisie wydarzenia w kolejnym teście niż uczestnicy z mniejszą wiedzą, szczególnie, kiedy zmiany tyczyły się struktury gry. (Ciesi, sPilich % Voss, 1979; Eksperyment 1).

Walker (1987) również odkrył efekt wiedzy dziedzinowej, kiedy uczestnicy czytali po cichu opis rundy w baseballa.

Znajomość wielu języków znacząco zmienia zdolność do nauki nowych. Co więcej, im bardziej podobny jest język, którego chcesz się nauczyć do tych, które już znasz, tym szybciej się go nauczysz.


CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TWOJĄ ZDOLNOŚĆ NAUKI

Bierz pod uwagę, że jest wiele czynników, które wpływają na Twoją zdolność nauki, wśród nich są:

  1. Brak systemu nauki
  2. Regularność wystawiania się na daną wiedzę
  3. Częstotliwość powtórek
  4. Chęć zapamiętania
  5. Jak ciężko jest coś wymówić
  6. Użyteczność słowa
  7. Nacechowanie emocjonalne
  8. Łatwość zastosowania
  9. Brak kontekstu
  10. Ilość kontekstów
  11. Aktywne kodowanie
  12. Świadomość morfologiczna (tj. złożoność słowotwórcza)
  13. Pojemność Twojej pamięci krótkotrwałej
  14. Wewnętrzne obciążenie kognitywne
  15. Istotne obciążenie kognitywne
  16. Stan fizyczny i mentalny
  17. Bariery psychiczne
  18. Losowe zmienne

Poligloci cieszą się wieloma szczególnymi przewagami, w których jedno jest wspólne - zmniejsza to ich istotne obciążenie kognitywne. To znaczy, że mogą się uczyć znacznie szybciej, dłużej, i bardziej efektywnie niż Ci, którzy znają jeden lud dwa języki. Nie możemy udawać, że to nie ma znaczenia i, że wszyscy zaczynamy z tego samego punktu. Jeśli to byłby 100-metrowy sprint, typowy poliglota dostałby fory w postaci 70 metrów krótszego dystansu.

Całkiem rozpowszechnioną radą jest, że początkujący powinni czytać uproszczone teksty. Niestety, nie jest to prawdą.

Chce, żeby to wybrzmiało — nikt nie chce Cię okłamać. Te strategie działają dla nich, ale prawdopodobnie nie zadziałają na Ciebie, jeśli Twoja wiedza językowa nie jest rozległa. Intencje udzielania takich, a nie innych rad mogą więc być kryształowo czyste, mimo że nie będą im towarzyszyć oczekiwanie efekty.


NAUKA CZESKIEGO W MIESIĄC.

Pozwól, że dam Ci świetny przykład. Moim dziewiątym i ostatnim oficjalnym językiem jakiego się nauczyłem był Czeski. W jeden miesiąc (około 7 lat temu), dałem radę nauczyć się go z poziomu kompletnego zera do B1/B2 i potwierdziłem to testem językowym.

Jest to świetny wynik i jestem z niego dumny, ale nawet na początku tego studium przypadku, wspomniałem, że już znałem 8 języków. Co więcej, moim rodowitym językiem jest Polski i mówię płynnie po Rosyjsku.

Czemu jest to ważne?
Ponieważ Czeski dzieli około 70-80% słownictwa z Polskim. To oznacza, że na starcie moja wiedza
pasywna była spora i jeszcze dalej powiększona przez znajomość Rosyjskiego.

Poniżej są konsekwencje tych liczb.

  • w dniu pierwszym, mogłem już czytać i słuchać, zacząłem zdobywać sporo słów pasywnie
  • nie musiałem uczyć się dużo słuchania, ponieważ Polski i Czeski są wystarczająco do siebie podobne
  • nie było zbyt dużo słów, które wydawały się dla mnie trudne do wymówienia
  • etc.

To był Czeski. Co ze Słowackim? Ku mojemu zaskoczeniu, kiedy odwiedziłem Słowację przy okazji wydarzenia "Polyglot Gathering" w 2017, zrozumiałem 98% wszystkich słów z racji znajomości Czeskiego.

Czy to samo byłoby prawdą, gdybym zdecydował się uczyć Chińskiego? Nie!

Dlatego powinieneś być czujny, kiedy ktoś mówi ci, że nauka pasywna jest świetna. Nie, nie jest – najczęściej jest do bani. Jednakże jest efektywna dla osoby z rozległą wiedzą bazową. Jeśli masz takową — świetnie. Jeśli nie, lepiej wróć do nauki aktywnej.


PODSUMOWANIE - STRATEGIE I RADY POLIGLOTÓW

Korzystanie z rad poliglotów bez jakiejkolwiek głębszej refleksji może mieć fatalne skutki dla ludzi, którzy nie znają wielu języków (lub żadnego). Może to prowadzić do przeciwnych efektów. Zamiast szybkich postępów, Twój progres może prawie w ogóle nie istnieć. W skrajnych przypadkach, możesz poczuć się tak przytłoczony, że się poddasz.

Ogólne wyjaśnienie jest proste - poligloci cieszą się wieloma benefitami, dzięki posiadaniu rozległej wiedzy bazowej w specyficznej dziedzinie nauki języków. To czyni ich proces zdobywania wiedzy dużo bardziej efektywnym.

Moją sugestią jest, byś przemyślał dwa razy zanim zastosujesz się do ich rad. Lepiej upewnij się, że jesteś w stanie zastosować to również na sobie, zanim zmarnujesz swój czas!


SKOŃCZYŁEŚ (-AŚ) CZYTAĆ? CZAS NA NAUKĘ!


Czytanie artykułów online to świetny sposób na poszerzenie wiedzy. Smutne jest jednak to, że po zaledwie 1 dniu od ich przeczytania zapominamy większość napotkanych informacji.

Moją misją jest zmienić ten stan rzeczy. Stworzyłem 20 fiszek, aby ułatwić Ci przyswojenie informacji z tego artykułu. Wystarczy pobrać program ANKI i voila — możesz zacząć naukę!

  • Ewela pisze:

    Jest pierwszy dzień nowego roku i od razu wita mnie tak wartościowy artykuł!
    Odkąd uczę się Twoimi technikami mój postęp w nauce języka jest ogroooomny!
    Jeśli ktoś zastanawia się na kursem Bartka – to serio – WARTO 😉

  • >